Hoe reageer je als zorgverlener op verbale agressie bij dementie?

Ik was 17 en liep mijn eerste stage op een afdeling voor mensen met dementie. Zenuwachtig liep ik de kamer binnen van een bewoner om haar te helpen met wassen en aankleden. Ik vond het spannend, maar wilde dat niet laten merken. Mevrouw merkte het wel. Zodra ik zei “Goedemorgen, ik kom u helpen” riep ze boos, “Ga weg! Met je arrogante pukkelige rotkop!” Beledigd droop ik af. 

Mevrouw wist precies hoe ze me kon raken. Mijn gezicht zat inderdaad onder de puistjes en ik was ontzettend onzeker en probeerde dat met een bepaalde bravoure te verbergen, waardoor ik al snel arrogant overkwam. Haar beledigende woorden weet ik nu 24 jaar later nog. 

Ik ben daarna nog vele malen vaker uitgescholden en beledigd door mensen met dementie waarvan het filter is weggevallen door hun haperende brein. Gelukkig leerde ik daar al snel mee omgaan en zou ik hun woorden niet meer zo letterlijk kunnen herhalen als van de allereerste mevrouw die gewoon zei wat ze dacht. 

Het kan echt heel pijnlijk zijn als je wordt uitgescholden en beledigd, zeker als dat op punten is waar je zelf al heel onzeker over bent. Wij hebben allemaal wel eens zulke gedachten over mensen om ons heen, maar gelukkig hebben we nog een moreel kompas, een filter, die er voor zorgt dat we onze gedachten voor ons kunnen houden. Gelukkig, want anders zou de wereld er heel anders uitzien. Bij iemand met dementie kan dat filter beschadigd zijn, waardoor ze dit soort woorden er gewoon uitgooien. 

Hoe ga je daar nou mee om? 

• Neem het niet persoonlijk. Ook al zeggen ze misschien precies de dingen die je raken, het gaat niet over jou. Het gaat over de situatie waar ze niet blij van worden.
• Spreek je persoon met dementie niet gelijk aan op zijn of haar gedrag. Door jouw correctie zullen de hersenen niet ineens herstellen. De kans dat ze de volgende keer nog weten dat je ze hebt gecorrigeerd is klein.
• Stop met praten, zeker als jouw persoon met dementie alles wat je zegt tegenspreekt. Geef geen nieuwe munitie om door te gaan.
• Check je lichaamstaal, misschien straal je onbewust wel afstandelijkheid uit. Of irritatie. Of gehaastheid.
• Erken de gevoelens van jouw persoon met dementie. ‘Ik zie dat ik je overstuur maak.’ Of ‘Je bent boos hè?’
• Geef ze gelijk, ‘Je hebt gelijk, ik doe het niet goed. Ik zal beter mijn best doen.’
• Loop weg. Merk je dat het je teveel raakt of de situatie alleen maar erger wordt, loop dan weg. Zeg dat je later terug komt. Ga even iets anders doen en probeer het later opnieuw. Je geeft hiermee niet alleen jezelf, maar ook jouw persoon met dementie even de ruimte. 
• Soms helpt het ook om mee te schelden, daarover schreven we in deze blog
  

Hoe ga jij om met verbale agressie tijdens de zorg voor jouw persoon met dementie?