Met onze SPEELS-methode leg je positief en persoonsgericht contact met mensen met dementie
De SPEELS-methode
De SPEELS-methode is ontwikkeld door Hanneke van de Pol en Freya Flach op basis van hun ervaring in het omgaan met mensen met een haperend brein, en technieken uit het improvisatietheater.
Zorgprofessionals, mantelzorgers en vrijwilligers, die werken volgens deze methode ervaren minder werkdruk en meer zorgplezier.
Als je maar één ding onthoudt van SPEELS,
laat het dit zijn:
Zeg JA
Want de enige manier om contact te maken met mensen met dementie is door aan te sluiten bij hún belevingswereld. Door hun haperende brein kunnen zij dat immers niet meer doen bij onze.
En ja, dementie is een ziekte waardoor mensen dingen niet meer weten of kunnen. Maar wist je dat iemand met dementie zo’n 80% van de dag gecorrigeerd wordt?
"Nee, meneer Jansen, dat mag niet". "Nee, mevrouw Pieterse, uw man is overleden."
Door onze voortdurende focus op wat klopt en wat niet, worden mensen echter onzeker, verdrietig en soms opstandig.
SPEELS is gebaseerd op wat iemand nog wél wil en wél kan.
En daarvoor moet je zowel contact maken als in contact blijven met die persoon.
Hieronder leggen we je de methode uit.
Maar eerst nog even dit:
Omgaan met iemand met dementie kan lastig zijn
Dankbaar, zeker. Vaak genoeg ook enorm lastig, zeker als je te maken krijgt met onbegrip of opstandigheid. Ondanks je goede wil en goede bedoelingen.
Wij weten dat je je best doet om tijdens zorgmomenten contact te leggen. In de gesprekjes of tijdens het wassen en aankleden.
Dat het dan soms misgaat, komt meestal doordat het contact toch verbroken werd.
Niet door jouw schuld! Dat is vooral een natuurlijk gevolg van de ziekte dementie, waar niemand iets aan kan doen. Jij niet, en degene die je verzorgt ook niet.
Het enige wat jij kan doen, is doorgaan met contact maken.
Dat is wat je leert met SPEELS.
Of denk je nu: ik heb geen tijd voor SPEELS
We weten dat er in je werk veel van je gevraagd wordt. De werkdruk is hoog. Pff, en dan moet je weer iets nieuws leren.
SPEELS levert je tijd op! Het is namelijk helemaal niet moeilijk: JA zeggen. Het enige wat tijd kost is de knop in je hoofd omzetten, om van nee naar JA te gaan. Daarna gaat het vanzelf. Dan win je juist tijd doordat de zorg soepeler (en gezelliger) verloopt omdat bijvoorbeeld mevrouw Alberts zich niet meer verzet bij het aankleden.
SPEELS-methode SPEELS
Zes letters.
Zes belangrijke vaardigheden in het contact leggen en onderhouden met mensen met dementie, waarvan er één de allerbelangrijkste is:
JA zeggen.
Voluit JA.
Achtergrond SPEELS
De SPEELS-methode leert je hoe je op een persoonsgerichte en positieve manier echt contact maakt en onderhoudt met mensen met dementie.
Met SPEELS maak je gelijkwaardig contact en krijg je makkelijker aansluiting bij de wensen en behoeftes van mensen met dementie.
Voor zowel hen als de zorgverleners verloopt het contact prettiger en minder belastend.
De praktische contacttechnieken van SPEELS vinden hun basis in het improvisatietheater (impro). Dat is een theatervorm waarbij spelers zonder script de toneelvloer op stappen. Daar creëren ze spontaan samen een verhaal. Elke keer weer anders.
Bij impro draait alles om contact maken met de andere spelers. Alleen dan kun je samen spelen en een goed verhaal neerzetten. Om dat contact te kunnen leggen, oefenen spelers specifieke vaardigheden. De belangrijkste daarvan is JA zeggen tegen je medespeler, wat hij of zij ook doet. Als je dat niet doet, valt het spel stil. Impro is dus vooral ‘in het moment’ reageren en meebewegen met wat er gebeurt.
Freya, de initiatiefneemster van Zeg JA bij dementie, werkte jaren in de ouderenzorg, onder anderen met mensen met dementie. Daarnaast was zij veel bezig met improvisatietheater. Op een dag viel bij haar het kwartje, en zag Freya de grote overeenkomsten tussen impro en de zorg voor mensen met dementie. Bingo!
In beide draait het immers om contact en in beide moet je improviseren. Geen mens is hetzelfde. Geen dag is hetzelfde. Het enige wat je zeker weet is dat er steeds iets onverwachts gebeurt. En dat het belangrijk is dat je in contact blijft met je medespeler of met jouw persoon met dementie.
Freya Flach en Hanneke van de Pol hebben in 2019 samen de SPEELS-methode ontwikkeld.
In de training Zeg JA bij dementie leren zorgprofessionals en mantelzorgers de SPEELS-methode in te zetten in de praktijk. Want in de omgang en zorg bij mensen met dementie kun je de contacttechnieken uit impro goed gebruiken. Ook daar is geen scenario en doen je ‘medespelers’ allerlei onverwachte dingen.
Gelukkig kun je deze impro-vaardigheden prima trainen en oefenen tot ze zo eigen zijn, dat je er niet meer over na hoeft te denken.