Het loopt uit de hand Hanneke, meneer stond weer dreigend voor ons met opgeheven hand. Hij beschuldigt ons van liegen enzo. Hij was zo boos joh!’

Meneer is de echtgenoot van mevrouw ter Haar. Mevrouw woont sinds kort in het verpleeghuis. Mevrouw belt de hele dag door naar haar man. Om te zeggen dat de zorgmedewerkers haar mishandelen, dat ze vastgehouden wordt en geen eten krijgt.

Natuurlijk is meneer al heel vaak uitgelegd hoe dementie werkt en dat het niet klopt wat ze zegt, maar meneer vindt het ingewikkeld. Als ze te vaak belt raakt hij overbelast, wordt ongerust en gaat twijfelen, misschien spreekt zijn vrouw toch de waarheid?

‘Weet je zeker dat meneer boos is? Of is hij vooral bezorgd en ongerust? Heb je gecheckt hoe hij zich voelt?’ vraag ik. Meneer is echt boos volgens de zorgmedewerker die mij erbij heeft geroepen.

Ik loop naar de kamer van mevrouw waar het echtpaar naast elkaar voor de tv zit. ‘Mag ik even binnen komen?’ Vraag ik voorzichtig. Het mag en ik ga op een stoel schuin tegenover ze zitten.
‘Het gaat niet zo goed met u hè? Het is toch ook een lastige situatie, ik kan me voorstellen dat u er soms helemaal klaar mee bent.’

Meneer begint te huilen. Er is weinig meer over van de boze man van net. Ik zie vooral een gebroken man. Een echtgenoot die probeert zo goed mogelijk met zijn vrouw om te gaan die steeds meer verandert in iemand die hij niet herkent.

Hij houdt van zijn vrouw en heeft beloofd voor haar te zorgen tot de dood hen scheidt, maar hij weet niet meer waar hij goed aan doet. Hij wil ook helemaal niet zo boos doen, maar hij heeft het gevoel dat niemand hem begrijpt. En hij snapt ook niet hoe dat nou allemaal werkt in het hoofd van zijn vrouw en voelt zich machteloos.

We spreken af dat ik de psycholoog inschakel om meneer te ondersteunen. Ook maken we de afspraak dat meneer voor hij boos wordt eerst navraag doet bij iemand die hij vertrouwt over wat er precies gebeurd is. En mevrouw wordt begrensd is de mogelijkheden om te bellen zodat meneer wat tot rust kan komen. De zorgmedewerkers wordt gevraagd meer ruimte te geven aan de emoties van meneer en leren hoe ze deëscalerend kunnen werken.

Luister naar de emoties achter de woorden geldt niet alleen voor de persoon met dementie, maar ook voor de mantelzorgers. Voor hen is de situatie vaak nieuw, verdrietig, onwennig en frustrerend. Door ruimte te geven aan die emoties maak je als zorgmedewerker ook echt contact met de mantelzorgers en kun je als team samenwerken in de zorg voor de persoon met dementie.

Luister naar de emotie achter de woorden is onderdeel van de SPEELS-methode.